Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

Las, jako trwały element biosfery i podstawowy składnik środowiska przyrodniczego oraz jako dobro całego narodu podlega szczególnej ochronie

Zadaniem ochrony lasu jest minimalizowanie szkód powstających przez:

- zagrożenia biotyczne- szkodliwe owady, grzyby pasożytnicze, zwierzynę, gryzonie, itp.

- zagrożenia abiotyczne- ekstremalne temperatury, huraganowe wiatry, obfite opady, śnieg, szadź, suszę, obniżenie poziomu wód gruntowych, itp.

- zagrożenia antropogeniczne – pożary, zanieczyszczenie powietrza, erozja gleby itp.

Lasy Nadleśnictwa nękane są przez te 3 przeplatające się  grupy zagrożeń, które wpływają na obniżenie biologicznej odporności drzew i w konsekwencji ekosystemu leśnego.

Niewątpliwie najgroźniejszym zagrożeniem biotycznym jest cykliczne, masowe występowanie owadów roślinożernych, czyli tzw. gradacja. Wśród szkodników roślinożernych największe znaczenie odgrywa: brudnica mniszka, boreczniki, barczatka sosnówka, poproch cetyniak, strzygonia choinówka. Są to tzw. szkodniki pierwotne, które żerują na liściach i igliwiu drzew. Z kolei spośród szkodników wtórnych, żerujących pod korą drzew, obserwuje się zagrożenie ze strony: kornika drukarza, kornika ostrozębnego, cetyńców, przypłaszczków oraz opiętków.

 
 

Z uwagi na udział gruntów porolnych w przybliżeniu zajmujących blisko połowę powierzchni obecnie porastanej przez lasy, znaczący jest wpływ szkód wynikający z  infekcyjnych chorób grzybowych: huby korzeniowej oraz opieńkowej zgnilizny korzeni.

Ponadto stała obecność jeleni, saren, łosi wpływa na ograniczenie możliwości zastosowania odnowień naturalnych oraz przyczynia się do uszkodzeń młodego pokolenia lasu w szczególności u gatunków liściastych.

Wśród czynników abiotycznych dotychczas najsilniej wywierała wpływ susza. Niskie opady oraz okresy bezdeszczowe, zawężały pulę z pośród której można było wybierać gatunki drzew odporne na wskazane zjawiska. Po 11 sierpnia 2017 roku w wyniku podmuchów silnego wiatru powstały szkody na blisko 10 tysiącach hektarów powierzchni leśnej. Od tamtej pory znaczenie wiatru  z każdym rokiem wzrasta.

W zagrożeniach antropogenicznych w Nadleśnictwie możemy wyszczególnić pożary, które wraz z zaśmiecaniem kompleksów leśnych oraz obserwowanym zabudowywaniem lasu osiedlami mieszkaniowymi, negatywnie wpływają na funkcjonowanie zbiorowisk leśnych.

Minimalizowanie zagrtożeń powstającyh przez powyższe czynniki realizowane jest od chwili zebrania nasion i wysiania ich na szkółce leśnej do czasu wycięcia drzew na zrębie.

Nasiona drzew zbierane są z drzew o najlepszych cechach zdrowotnych i o znanym pochodzeniu. Następnie wychodowane w szkółce leśnej sadzonki trafiają w miejsce wyciętych drzew na zrębie. Dobór sadzonych gatunków jest nieprzypadkowy, wykorzystuje się wszystkie fragmenty żyźniejszej gleby aby wprowadzić bardziej wymagające gatunki takie jak choćby dąb. Sam sposób wycinania drzew uzależniony jest od gatunków jakie mają zostać posadzone. Część drzew potrzebuje dużo śwaitła i dla nich wycina się większe fragmenty lasu, natomiast inne preferują ocienienie boczne lub górne i to dla nich powstają niewielkie okrągłe place w lesie lub przerzedzenia.

Z uwagi na zmieniający się klimat, obecność szkodliwych owadów pierwotnych oraz wtórnych, staramy się tworzyć jak najbardziej zróżnicowany las pod względem wieku i udziału gatunków w nim występujących.  Pozwala to zabezpieczyć las przed nagłym jego zniknięciem. Część gatunków jak świerk, brzoza czy również sosna mają trudności w utrzymaniu pełnej zdrowotności przy  obecnie notowanych skrajnie wysokich temperaturach oraz suszach.  To właśnie z tego względu ciągle przebudowujemy lasy, wycinając dojrzałe drzewa, których odpornaść tak samo jak u ludzi z wiekiem spada. Wymieniamy je na młode pokolenie drzew dostosowujące się i wzrastające w zmieniających się warunkach.

 
 
   

Poza sadzeniem drzew rokujących na trwałość ekosystemu leśnego, staramy się wzmacniać jego odporność poprzez tworzenie dogodnych miejsc dla sprzymierzeńców lasu jakim są zwierzęta i grzyby. Pierwsze z nich pozwalają ograniczać gradacje owadów oraz pomagają w rozsiewaniu gatunków runa leśnego i  drzew. Grzyby natomiast wzmacniają odporność drzew poprzez ochronę korzeni oraz zwiększając ich powierzchnię chłonną.

W lesie pozostawiamy kępy drzew na zrębach, które stanowią miejsca do ponownej rekolonizacji świata przyrody i jego odbudowywania w miejscach , które zostały pozbawione drzew. Szczególną opieką objęte są drzewa dziuplaste. W lasach pozbowionych naturalnych dziupli wywieszamy budki lęgowe dla ptaków oraz schrony dla nietoperzy. Sadzimy gatunki miododajne i owocodajne.

Przed wiatrem jaki miał miejsce w 2017 roku nie ma zabezpieczeń, tamtego wieczoru wiatr uszkadzał drzewa niezależnie od wieku czy gatunku. Jednak przed wiatrem wiejącym z mniejszą prędkością radzimy sobie doskonale tworząc ekotony na styku lasu z otwartą powierzchnią. Tworzymy wówczas schodkową budowę lasu sadząc od otwartej przestrzeni krzewy, następnie drzewa osiągające mniejsze rozmiarty po normalne drzewa chronione przez poprzednie grupy posadzonych roślin. Wycinając zręby też czynimy to w taki sposób, żeby wiatr opływał koronami drzew nie wnikając do jego wnętrza. Samo przecinanie/ przerzeddzanie drzew jest również sposobem na  wzmacnianie odporności drzew, przenosimy wówczas środek ciężkości niżej co silniej stabilizuje drzewa przed wpływem wiatru.

 
          
 

Pożary i zaśmiecanie lasu rozwiązywane są poprzez edukację lokalnej społeczności. Uwrazliwainie na następstwa pożaru czy zaśmiecania pozwalają ograniczać te zjawiska. Gdy jednak to zawodzi mamy pełny szereg zabezpieczeń do ograniczenia powstawania pożarów lasu oraz prowadzenia akcji gaśniczych.  W skład nich wchodzi cała infrastruktura, począwszy od systemu monitoringu i łączności, punków czerpania wody , dojazdów pożarowych po bazy sprzętu przeciwożarowego. Ponadto lasy przed pożarami zabezpieczamy oczyszczając pasy przeciwpożarowe, tworząc pasy zmineralizowanej ziemi czy też sadząc brzozy wzdłuż dróg, których zadaniem jest ograniczanie rozprzestrzeniania się pożarów. Dzięki takiemu przygotowaniu większość pożarów gaszona jest bardzo sprawnie a powierznia pożarów nie przekracza zwykle kilku arów.

Płoty w lesie czy posmarowane drzewka to zabezpieczenie przed łosiami, sarnami i jeleniami. Zabezpieczamy tylko te gatunki, które najsilniej nękane są przez jeleniowate.  Na zabezpieczanie lasu przed zwierzyną wydatkujemy sporą część środków przeznaczonych na ochornę lasu, jednak mamy świadomość,że bez tej formy ochrony , odnowienie lasu trwało by znacznie dłużej a w wielu przypadkach byłoby niemożliwe.

 Przed zabudowywaniem lasu przez osiedla mieszkaniowe nie mamy wpływu. Natomiast liczymy, że osoby, które wybrały bliskość lasu jako miejsce, w którym pragną spędzać swoje życie, są otwarte na przyrodę i będą współgrać z otaczającym je środowiskiem.