Lista aktualności Lista aktualności

Dlaczego leśnicy wycinają drzewa?

Wiele ostatnio mówi się o leśnikach i prowadzonej przez nich gospodarce leśnej. Niestety niektóre osoby i media próbują Nas przedstawiać jako tych, którzy dewastują lasy prowadząc wręcz rabunkowy sposób pozyskania drewna

Takie nieprawdziwe stwierdzenia kierowane pod adresem leśników są niczym nie popartą demagogią. Owszem prowadząc zrównoważoną gospodarkę leśną, pozyskujemy drewno! Jednak skala prowadzonych wycinek nie ma charakteru dewastacji, ale jest jednym z czynników powodujących trwanie lasu jako ekosystemu. W miejsce jednego wyciętego drzewa sadzimy przeciętnie od 15 do 30 sadzonek drzewek, które z upływem czasu z uprawy staną się młodnikiem potem tyczkowiną, drągowiną by ostatecznie stać się drzewostanem dojrzałym, w którym wykonujemy cięcia rębne. 

Ale wszystko po kolei….Zacznijmy od tego co to jest ta rębnia…Bo niestety sama nazwa wskazuje na bezlitosny wyrąb lasu… a tak naprawdę rębnia ma na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków dla odnowienia lasu a nie same jego wycięcie. Tak więc znając biologię poszczególnych gatunków drzew, poprzez stosowanie rębni stwarzamy jak najkorzystniejsze warunki do rozwoju poszczególnych gatunków drzew. Jedną z najczęściej stosowanych rębni w Naszym Nadleśnictwie jest rębnia o symbolu - IIIa. W drzewostanie rębnym, czyli takim, który osiągnął wiek do wyrębu i w którym zaniechanie wycinki doprowadzi do zamierania drzewostanu na skutek czynników biotycznych (grzybów, owadów) oraz do deprecjacji drewna,  wycinamy gniazda, czyli powierzchnie kilkudziesięciu arów, po to by wprowadzić tam gatunki wrażliwe na zbytnie nasłonecznienie i przymrozki takie jak dąb czy buk, dając im możliwość wzbogacenia monokultur sosnowych i w konsekwencji przekształcenie lasów z jednolitych na mieszane, czyli wielogatunkowe. W dalszej kolejności wycinane są kolejne fragmenty lasu i sadzone gatunki coraz bardziej światłożądne. Takie działania nazywamy przebudową lasu. W efekcie, w miejscu monokultury sosnowej powstaje las zróżnicowany gatunkowo i wiekowo. Takie lasy są poprzez zwiększenie bioróżnorodności bardziej odporne na niekorzystne warunki abiotyczne i biotyczne, w tym na zmiany klimatyczne!

Spośród wielu rodzajów rębni wyróżniamy także rębnie zupełne. Jest to coraz rzadziej stosowany rodzaj użytkowania lasu ale niezbędny dla wprowadzenia królowej naszych lasów czyli sosny…Sosna jest gatunkiem wybitnie światłożądnym stąd potrzebuje do rozwoju większych powierzchni otwartych.

Trzeba tu podkreślić, że rodzaj rębni, jaką wykonujemy, jest uzależniony od siedliska… czyli najprościej, od żyzności gleby…im mocniejsza gleba, tym można zastosować bardziej złożoną rębnię by powstał bardziej różnorodny las… na bardzo słabych glebach nie urośnie dąb, jawor czy jesion… na piasku mogą urosnąć tylko drzewa najmniej wymagające, sosna, brzoza… ale o tym dalej…

Fachowa literatura leśna opisuje aż 15 rodzajów rębni. Każda z nich stworzona została dla odnowienia lasu różnymi gatunkami i na różnych siedliskach. Poszczególne rębnie opracowano głównie na podstawie naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie. Ktoś mógłby w tym miejscu powiedzieć po co więc leśnicy przyspieszają i kierują procesami wymiany pokoleń. Dzieje się tak z wielu powodów z których najważniejszym jest fakt, że człowiek zmienił otaczający go świat na tyle, że brak ingerencji w procesy przyrodnicze przyniosłoby więcej szkody niż pożytku. Wiele drzewostanów to tak zwane monokultury czyli jednogatunkowe i jednowiekowe lasy. Dziś wiemy, że lasy te należy za pomocą odpowiednich rębni przebudować. To znaczy  wprowadzić do ich składu możliwie największy udział różnych gatunków. Tak przekształcany, staje się bardziej odporny na szkodniki owadzie oraz bogatszy zarówno pod względem flory jak i fauny.

            Należy tu pamiętać również o drewnie, który jest naturalnym i pożądanym elementem naszego życia. Odpowiedzialnie prowadzona gospodarka leśna nie tylko gwarantuje, że ten surowiec będzie dostępny przez cały czas, ale również przyczynia się właśnie dzięki stosowanym rębniom do kształtowania i wzmacniania nowo powstających lasów.

Tak jak już wspomniano rębnie wykonywane są w drzewostanach dojrzałych, czyli takich które liczą kilkadziesiąt a nawet ponad 100 lat.  W dzisiejszych czasach często zdarza nam się personifikować otaczający nas świat. Nadajemy cechy ludzkie zwierzętom, elementom przyrodniczym czy zjawiskom. Stąd  niejednokrotnie biorą się różne przekłamania. Wydaje nam się, że 100 lat to sędziwy wiek…tak dla nas, nie dla przyrody. Drzewa mogą osiągać wiek kilkuset lat, a wiek 100 lat dla np. dębu to jeśli lubimy humanizować otaczającą nas rzeczywistość, to zaledwie wiek średni….    

Drewno nie jest pozyskiwane tylko z cięć rębnych. Na poszczególnych etapach rozwoju lasu wykonywane są cięcia pielęgnacyjne, czyli czyszczenia oraz trzebieże. W największym skrócie, chodzi o to, że sadzimy na początku dużo drzew, aby szybko rosły na wysokość, a w późniejszym czasie sukcesywnie rozrzedzamy je, pozostawiając najładniejsze, aby mogły przybrać masy. Tego rodzaju prace noszą nazwę cięć pielęgnacyjnych, ponieważ głównym ich celem jest właściwy rozwój danego fragmentu lasu. Drewno w tym wypadku powstaje „przy okazji” wycinania drzew, których san zdrowotny lub pokrój nie sprzyjają właściwemu rozwojowi drzewostanu. W tym przypadku naśladujemy przyrodę, wykorzystując znaną zasadę konkurencji osobniczej.

Podsumowując nasza praca polega przede wszystkim na „podglądaniu” przyrody! Staramy się naśladować naturalne procesy zachodzące w przyrodzie, czy to realizując cięcia pielęgnacyjne w formie czyszczeń i trzebieży czy rębni. Pozyskanie realizowane w Lasach Państwowych nie ma charakteru przypadkowego działania nastawionego na zysk ale wynika przede wszystkim z potrzeb lasu. Lasów w Polsce każdego roku przybywa a jeśli chodzi o lesistość znajdujemy się w czołówce krajów europejskich. Pozyskujemy znacznie mniej drewna niż przyrasta, a w konsekwencji z roku na rok drzew w lesie jest więcej.